Τα παιδιά πενθούν διαφορετικά απ’ τους ενήλικες

 

Τα παιδιά συχνά δεν εμφανίζουν όλα τα συμπτώματα των ενηλίκων.

Τα παιδιά θρηνούν την απώλεια ενός αγαπημένου τους προσώπου με διαφορετικό τρόπο από τους ενήλικες και η θλίψη τους μπορεί να μην είναι ανιχνεύσιμη. Συχνά δεν εμφανίζουν όλα τα συμπτώματα των ενηλίκων, όπως απόσυρση γιατί δεν έχουν τη λεκτική ικανότητα να τα εκφράσουν.
Η κατάλληλη ενημέρωση του παιδιού, η ενθάρρυνση έκφρασης των συναισθημάτων τους, οι «ζωντανές» αναμνήσεις του γονιού που πέθανε, και η συμμετοχή στην οικογενειακή διαδικασία πένθους δεν είναι πηγές περαιτέρω άγχους και έντασης αλλά, οδηγούν σε καλύτερη αντιμετώπιση του πένθους προσφέροντας ανακούφιση και παρηγοριά.
Αυτά επισημάνθηκαν σε αναρτημένη ανακοίνωση, η οποία βασίζεται σε μελέτη γιατρών και ψυχολόγων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου (Νότας Βούρα, Κωνσταντίνου Παπανικολάου, Γιώργου Κουκουλά, Ναταλίας Δαραή, Πηνελόπης Ρομποτή, Θωμά Ιωάννου, Ευαγγελίας Παπαγεωργίου, Βικτώριας Παρασκευοπούλου, Αχιλλέα Μουρατίδη και Γιώργου Αγγελίδη) στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής στο Γενικό Νοσοκομείο.
Στο πλαίσιο της μελέτης εκτιμήθηκαν οι αντιδράσεις και η διαδικασία πένθους 10 παιδιών και ισάριθμων γονέων τους, που απευθύνθηκαν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου. Από τα 10 παιδιά μόνο τα 2 ξεσπούσαν σε κλάμα στη διάρκεια των συνεδριών στο νοσοκομείο και η συμπεριφορά τους ήταν η ίδια και στο σπίτι. Τα άλλα 8 έπαιζαν το ρόλο του «υποστηρικτικού ενήλικα» στο γονιό που θρηνούσε και δεν επέτρεπαν στον εαυτό τους να εκφράσει τα συναισθήματα θυμού, θλίψης ενοχής αλλά και άλλους φόβους. Μάλιστα αυτά τα 8 τα παιδιά δεν ζητούσαν υποστήριξη από κανένα διότι δεν ήθελαν να επιβαρύνουν την οικογένεια. Ωστόσο οι γονείς παρατήρησαν αλλαγές στις συνήθειες ύπνου, διατροφής και συμπεριφοράς.
«Είναι σημαντικό να ρωτούμε τα παιδιά που έχουν χάσει το γονιό τους αν θέλουν να συμμετέχουν στη διαδικασία πένθους και να τα ενθαρρύνουμε να κρατούν ζωντανές τις αναμνήσεις τους γιατί έτσι θα μπορούν να ανακουφιστούν και να παρηγορηθούν», ανέφερε η ψυχολόγος Νότα Βούρα, η οποία συμμετείχε στην μελέτη.
Από τους γονείς οι 8 ζήτησαν και έλαβαν ιατρική υποστήριξη και φαρμακευτική αγωγή ενώ 2 άρχισαν την κατανάλωση αλκοόλ. Οι 6 απέφευγαν τις συζητήσεις με τα παιδιά τους και το συναισθηματικό μοίρασμα, 3 ανέφεραν αδυναμία να συνεχίσουν τη ζωή τους, ενώ ένας δεν εκφράστηκε.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Η κρίση πανικού ως κρίση εαυτού

Ο δευτερογενής φόβος μπορεί να συνοψιστεί στην εξής φράση: «με πιάνει πανικός στο ενδεχόμενο να ξαναζήσω μία κρίση πανικού».

Από τη Μάρω Μπέλλου, Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια, Msc στην Ιατρική Ψυχολογία

Η κρίση πανικού είναι ένα αιφνίδιο κύμα ανεξέλεγκτου φόβου που συνοδεύεται από έντονα σωματικά συμπτώματα. Όσο εκτυλίσσεται η κρίση νιώθω ότι κατακλίζομαι από ένα «συναισθηματικό τσουνάμι» που μπορεί να με συμπαρασύρει οπουδήποτε. Για αυτόν τον λόγο, την ώρα της κρίσης πιθανότατα να μου περάσει από τον νου ότι αρρωσταίνω, πεθαίνω ή χάνω τα λογικά μου. Η κρίση πανικού μπορεί να εμφανιστεί λογικά ή παράλογα. Μπορεί να εμφανιστεί ως η κορύφωση σε μία περίοδο γενικότερης έντασης και άγχους και τότε μπορώ να την δικαιολογήσω στον εαυτό μου. Συχνά, όμως αυτές οι κρίσεις εμφανίζονται όταν βρίσκομαι σε σχετικά ήρεμη κατάσταση και το γεγονός ότι δεν μπορώ να την πλαισιώσω λογικά, φέρνει ακόμα μεγαλύτερο άγχος.

Αυτό που κάνει ακόμα πιο δύσκολη την κρίση πανικού είναι ένα είδος φόβου δευτέρου βαθμού. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν «παράγωγο» φόβο που είναι σαν ίζημα που προέρχεται από την παρελθούσα εμπειρία της κρίσης. Αυτό το ίζημα είναι ο απόηχος που έχει αφήσει αυτή η εμπειρία μέσα μου, ακόμα και όταν ο κίνδυνος δεν είναι άμεσα παρόν.

Ο παράγωγος φόβος περιγράφεται καλύτερα ως η αίσθηση ότι είναι κανείς πολύ ευάλωτος μπροστά στον κίνδυνο. Αυτή η αίσθηση είναι ένα μείγμα ανασφάλειας και ευπάθειας. Η ανασφάλεια πηγάζει από την ιδέα ότι η κρίση μπορεί να με πλήξει ανά πάσα στιγμή, με ελάχιστη ή καθόλου προειδοποίηση. Η ευπάθεια απορρέει από το αίσθημα ότι αν μου ξανασυμβεί δεν θα μπορέσω να το αντιμετωπίσω. Με άλλα λόγια, έχω χάσει την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μου.

Ο δευτερογενής αυτός φόβος μπορεί να συνοψιστεί στην εξής φράση: «με πιάνει πανικός στο ενδεχόμενο να ξαναζήσω μία κρίση πανικού». Έτσι, ο φόβος γίνεται αυτοκινούμενος και αυτο-εντεινόμενος. Αποκτά δική του κεκτημένη ταχύτητα και λογική. Έχω μπει σε μία τροχιά συνεχούς επαγρύπνισης και επιφυλακής προκειμένου να εντοπίσω προειδοποιητικά σημάδια μίας επόμενης κρίσης. Αυτός είναι ένας τρόπος να λειτουργώ προοληπτικά με το να λαμβάνω τα κατάλληλα μέτρα.

Έτσι, η απόκριση στο άγχος είναι εκείνη που αναπλάθει το ζοφερό αίσθημα σε καθημερινή πραγματικότητα δίνοντας σάρκα και οστά σε ένα φάντασμα. Το φάντασμα είναι η πιθανότητα να μου ξανασυμβεί. Ακολουθώ μία αέναη κίνηση όπου η αυτοαναπαραγωγή του μίγματος του πανικού και των εμπνεόμενων από αυτόν πράξεων μοιάζει να έχει πια τα πρωτεία στην ζωή μου. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η δυσκολία είναι ότι οι ενέργειες που υπόσχονται αποτελεσματικότητα τείνουν να είναι άσχετες με τις πραγματικές αιτίες του άγχους, ενώ οι ενέργειες που κάνω παραμένουν πεισματικά αναποτελεσματικές.

Για να μπορέσω να αντικρύσω την πραγματική πηγή του άγχους χρειάζεται να δω την ίδια την κρίση πανικού ως κρίση του εαυτού. Την ώρα της κρίσης ατακτοποίητα θέματα του εαυτού βγαίνουν στην επιφάνεια. Ο εαυτός όμως δεν θέλει να τα δει και νιώθει πολύ απειλητικά μπροστά σε αυτό που έρχεται. Αυτό που εμφανίζεται τόσο πιεστικά είναι το καινούργιο στοιχείο που χρειάζομαι να δώσω στην ζωή μου. Κι ενώ το χρειάζομαι ταυτόχρονα αποφεύγω να το δω κατάματα. Για αυτόν τον λόγο, αναδύεται από μέσα μου με τόσο μεγάλη ένταση. Αν βγει το καινούργιο χρειάζεται να αποχωριστώ ένα κομμάτι του εαυτού μου που έχει παλιώσει και βρίσκεται σε εντροπία. Πρόκειται για κρίση εαυτού γιατί τελειώνει μία παλιά διαδικασία και ωθούμαι σε μία αλλαγή. Μετά από μία κρίση δεν μένω ποτέ πια ίδιος. Η κρίση πανικού μπορεί να είναι ένα σημαντικό μέσο ενόρασης, καθώς ξεχνάω ό,τι γνωρίζω και με μαθαίνω αλλιώς.   

 

Βιβλιογραφία:Sigmund Bauman, Ρευστός φόβος, Εκδόσεις Πολύτροπον.

πηγή:Ψυχογραφήματα.com